“De kunst van het herinneren”, volgens ons een “doe-boek” voor verbinding.
Verbinding aangaan. Mensen zoeken vaak naar aanknopingspunten om een gesprek niet wéér over het weer te laten gaan.
Dit boek maakt die zoektocht makkelijker.
Connectie maken en verbinden met anderen is niet altijd makkelijk. Door laagdrempelige opdrachten nodigen we mensen uit om te praten over wat voor hen echt telt. Ook al is men dat niet altijd gewend.
-- Emmanuel Stockman
Babbelen, het lijkt eenvoudig, maar gesprekken verzanden vaak tot weinig diepgang. Het groeide soms zo doorheen de tijd tussen mensen; maar toch blijven we ons hele leven op zoek naar een zinvolle invulling.
Dr. Kasper Bormans: “Mijn eigen opa ken ik dankzij de pacemaker veel langer. Mensen worden door de medische vooruitgang een pak ouder, vaak twee tot drie decennia extra krijgen we cadeau om onze grootouders te kennen. Maar de extra tijd die we samen krijgen wordt vaak niet ingevuld met meer verbinding en betekenis. Dat kan anders."
Hoe kunnen we daar als familie, mantelzorgers en ook zorgmedewerkers aan tegemoet komen?
De vraag die Magda naar voor schoof voor het interview op de boekvoorstelling is treffend:…: “Wat is voor jou belangrijk om je leven met een gerust hart af te ronden”. Ze koos de vraag uit de 200 vragen die het boek rijk is. Auteurs Kasper Bormans en Emmanuel Stockman stelden een leidraad van verwondering en ontdekking samen. Het doel: verbinding tot stand brengen.
Emmanuel Stockman is dan ook aangenaam verrast met de gekozen vraag - en zelf verwonderd met net die éne vraag van Magda: " Het geeft aan hoe belangrijk het is. Mensen willen altijd betekenis hebben, we willen niet zomaar in de herfst van ons leven wegwaaien. We willen ertoe doen.”
Als Medical Care & Quality Director bij Armonea komt hij dagelijks in aanraking met het welzijn van vele duizenden bewoners en stelt zich daar een reeks vragen bij. Emmanuel: “Wat maakt het verschil voor mensen en hoe spelen we daar best op in? We zien mensen in de laatste levensfase vaak een balans opmaken voor zichzelf.”
“Ik hoorde onlangs dat 'NO REGRETS' de meest geplaatste Tattoo is. Maar mensen blijken met veel 'regrets' bezig te zijn op wat hogere leeftijd. Dat wordt dan bestempeld als “imbalances” waar al snel richting psychofarmaca gekeken wordt om deze te onderdrukken. Maar het gaat om onvervuld verlangen en spijt waarvan men weet: eigenlijk zit het mentaal niet goed. Deze gewoon kunnen uiten kan al heel helend zijn. Het boek speelt daarop in."
Dr. Kasper Bormans: "Stel in de korte tijd dat je mensen ontmoet soms “een document” op. Hoe klein ook, schrijf iets neer; maak er een soort verslag van. Het geeft de andere een gevoel van waarde. We kijken terecht met grote ogen naar dictator Kim Jong Un, met een heel gevolg aan vol goud gedecoreerde belangrijke generaals die hem achterna hollen met een boekje in de hand - dat ze aandachtig luisterend volpennen. Maar het is minder gek dan het lijkt; het geeft de man een grote status voor zijn volk. Het feit dat iemand de tijd neemt, het feit dat je iets opschrijft , geeft status aan het verhaal. Het geeft hoop en troost aan mensen dat nadien dat boek in bewaring zal worden genomen en het biedt bovendien ook steun aan zij die achter blijven. Kasper: “Mijn oma hield op een kalender bij wat ze die dag meemaakte. Om de twee dagen staat er in de kalender : 'Kasper komt langs.' De herinneringen zijn niet voorbij. Ons geheugen is een koelkast, we bewaren ze voor later. De kunst van het herinneren is hoe we terugkijken op het verleden. Door de manier van terugkijken krijgt iets betekenis."
De kunst van herinneren bouwt op 200 vragen - het werd een echt “doe-boek” om verbinding te kunnen aangaan, met de emoties van ouderen. Deze zijn gelinkt aan een hele reeks thema’s: “Kleine gelukjes , familie , kleine verwonderingen, verliefd zijn, …. Allemaal thema’s waarbij telkens drie vragen terugkeren.
- “Wie ben ik? “
- “Wat is belangrijk voor mij?”
- “Hoe wil ik herinnerd worden?”
Lezers - of eerder "doeners” lijken hun dagboek opnieuw te schrijven. Een invulboek met echte opdrachten om de link met de emoties aan te gaan. Het zorgt voor perspectief op het leven; begrip van familie, mantelzorgers en medewerkers. Onuitgesproken zaken kunnen vorm krijgen en eindelijk eens worden gezegd.
Een vraag die anders nooit gesteld wordt: “Pa wat is eigenlijk voor jou belangrijk bij vrienden?” Wordt door het boek bespreekbaar gemaakt. “Ma heb je ergens spijt van?” ligt al zeker moeilijk, maar als we zien dat mensen die vragen meenemen in latere levensfasen, en dat nét dat hen geen rust biedt, stellen we ze misschien beter wel. “Mensen willen met zichzelf in balans komen ook in de laatste levensfase. Zaken die misgelopen zijn; en waar je toch nog eens moet bij stilstaan. Met het boek willen we de kans geven om deze vragen op een positieve manier te gaan invullen.” zegt Emmanuel. Alle 9000 bewoners van Armonea krijgen het boek als eindejaarsgeschenk. Als teken van betekenisvolle verbinding in deze warme periode.
Bewoners van een woonzorgcentrum zijn mentoren. We kunnen veel van hen leren. Bij het boek wordt een balpen gegeven in Armonea, de balpen maakt vaak het verschil en helpt hen om een verhaal te beginnen schrijven.
-- Auteurs Dr. Kasper Bormans & Emmanuel Stockman.
Kasper: “We zeggen vaak: ik heb geen tijd; we zijn altijd bezig met iets. Maar tijd is iets heel flexibels. In 30 seconden kan je wél een wereld van verschil maken voor iemand anders. Ik maak graag de vergelijking met reclame: waarom zouden bedrijven miljoenen spenderen om 30 seconden reclame aan jou voor te schotelen als het géén verschil maakt.” Als zij op 30 seconden impact kunnen hebben; waarom zouden wij dat dan niet kunnen?”
"De 25 opdrachten maken die verbinding mogelijk, ze zijn heel toegankelijk. “Schijf een brief aan een jeugvriend bijvoorbeeld, Dat is een bevrijdende opdracht.”
Kasper: "Alle opdrachten kunnen ook in je verbeelding worden uitgevoerd. Stel dat je vriend is overleden, dan kan je hem nog steeds opsturen naar een fictieve vriend."
Een van de sterke punten is dat het boek inclusief is, we maken niet een versie voor gezonde mensen en een versie voor mensen met dementie. We willen ouderen in het algemeen bereiken en generaties verbinden.
-- Dr. Kasper Bormans
100 redenen om verpleegkundige te worden, te zijn en te blijven
Het tweede boek waar terecht nog eens de aandacht werd op gevestigd, was dat van Candice De Windt & Toon Quaghebeur. Ze gebruiken 3 slagzinnen om het boek aan te kondigen:
Omdat elke dag levensveranderend werk biedt
Omdat patiënten in je hart kruipen
Omdat we hoopverleners zijn
Niemand die het beter kan uitleggen dan Candice zelf, we laten haar dan ook graag vertellen waarom je het boek moet lezen - klik op het onderstaande filmpje!
.
Ik help graag een misverstand uit de wereld: “Je maakt een boek om herinneringen op te halen bij mensen met geheugenverlies," vragen ze soms; "is dat niet erg?” Dan antwoord ik: "Het delen van een gevoel is vaak belangrijker dan het uitwisselen van informatie of nuttige informatie op zich; het geeft betekenis."
-- Dr. Kasper Bormans
Foto: Vlnr. Johan Staes (Vlozo) Cancice Dewindt (Vlaamse Zorgambassadeur) Magda (Bewoonster) Kasper Bormans (Auteur) Emmanuel Stockman (Armonea)
Het debat met bewoonster Magda werd gemodereerd door Sven Speybrouck.
Candice De Windt
Candice De Windt is de Vlaamse Zorgambassadeur en verpleegkundige van opleiding. Voordien was ze docent hoger onderwijs, directeur Gezondheidszorg en directeur Onderwijs en Onderzoek bij de Odisee Hogeschool, en was ze raadgever op het kabinet Onderwijs van de Vlaamse Regering. Je zal Candice vaak spotten in een kleurrijke outfit, ze is nogal fan van ‘roze’ en ‘glitter’ en brengt op die manier graag ‘sparkle’ in elk moment en in elke dag.
"Wees trots op wat je doet en straal dat ook uit!"
